Bilgisayar ve internet dünyasıyla “etiket” sözünün ne ilgisi var? “Netiquette” terimi (Türkçe; “Ağ etiketi”) “network” ve “etiquette” sözlerinin bir ortada kullanımı sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu terim ile, internet sanal ortamı İçerisinde kullanıcıların davranışlarını bir formda disiplin altına alan tüm kurallar belirtilmektir. Gerçek dünyada, çabucak herkes “medeni yaşam” kriterlerine nazaran davranmaya çalışıyor; örneğin, diğerlerinin mallarına ziyan vermekten, çalmaktan, özel hayata girmekten ve diğer insanların hareket özgürlüğünü kısıtlamaktan kaçınıyor. Lakin insanların büyük çoğunluğu, sanal dünyaya girer girmez tanınmayacakları yanılgısına düşerek bu kuralların varlığını unutuyorlar. Bu tip insanların sloganı şu: “Kim olduğumu kimse bilmiyor, kimse beni tanımıyor, öyleyse islediğim her şeyi yapabilirim”. Lakin bu kanı son derece yanlış! Gerçek dünyada rastgele bir cürmü (çalmak, diğerlerinin mallarına ziyan vermek gibi) işleyen kimse tutuklanır ve cezalandırılır. Tıpkı durum günlük ömürde var olan kuralların birebir uygulandığı internet için de geçerli. Sanal ortamda yanlış davranışlarda bulunmak her vakit bir maddeyi ihlal etmek manasına gelmeyebilir; lakin etiketi ihlal etmek manasına geldiği tartışılmaz bir gerçek.
Siz de etikete uygun hareket etmek konusunda titiz bir kullanıcıysanız, bir sonraki sayfada okuyacağınız talimatlara uymanız gerekli. Daha evvel küçük bir kısmını öğrendiğiniz davranış tabir sembollerinin çok daha fazlası da, yeniden bu kısımda sizleri bekliyor.
Davranış Kuralları
• Yürürlükte olan ana prensiplerden birisini kısaca anlatım… Internet ağına öbür kullanıcılara rahatsızlık yaratacak biçimde çok yüklenmekten katiyetle kaçının.
• Büyük harfle ileti yazmayın; aksi halde öteki kullanıcılar bağırdığınızı düşüneceklerdir.
• Uzun bir metin yazdığınızda, yazdıklarınızı ortada boş bir satır bırakarak bölmeye çalışın. Örneğin internet adresleri farklı bir satıra yazılmalıdırlar; e-posta adresleri ise net anlaşılabilmeleri için tırnak içine alınırlar.
• İstenmeyen ve karşınızdaki kişiyi rahatsız edebilecek bildiriler göndermeyin.
• Kapalı bilgiler içeren bir bildirinin davetsiz konuklarca okunmasını ve istenmeyen kullanıcıların bildirilerinizi açmasını engellemek için şifreleme metotlarından yardım alabileceğinizi unutmayın.
• Tartışma kümelerini, kümeye dahil olmadan evvel en az 1-2 hafta takip edin. Bu halde kümenin kültürünü anlamak için vaktiniz olacaktır.
• “Online” bir tartışmada fikrinizi açıklamadan evvel, ne hakkında konuşulduğunu gerçek olarak anlamaya çalışın. Aksi halde bahisle ilgisi olmayan bildiriler yazma ve kümedeki öteki kullanıcıları rahatsız etme ihtimaliniz artar.
• Tartışma kümesi iştirakçilerine ekli bildiri göndermeyin. Bu sayede sunucunun çalışamaz hale gelmesini engellemiş olursunuz ve depolama alanının gereksiz yere dolmasına neden olmazsınız.
Heyecanlar ve Hisler Nasıl Tabir Edilir?
HEYECANLAR VE HİSLER NASIL TABİR EDİLİR?
Yazılı bir metnin yardımıyla haberleşilirken (sohbet sınırı, e-posta ya da SMS gibi), heyecanları yahut hisleri karşı tarafa yalnızca birkaç söz ile anlatmak güç olabilir. Bu nedenle sanal dünyada, kullanıcılar kendi ruh hallerini yansıtmak için bir dizi sembole baş vurmaktadırlar. Bu sembollerin her birisi farklı ruh hallerini yansıtan “yüz ifadeleri”ni temsil ederler ve klasik noktalama işaretlerinden oluşurlar.
Bahsettiğimiz sembollerin ne kadar tanınan olduklarını anlamak için Word programına göz atmanız kâfi. Bir Word sayfasına “:”, “-” ve “)” işaretlerini yan yana yazarsanız, karşınıza gülen bir yüz sembolü (smiley) çıkacaktır. Yani Word, sembolleri otomatik olarak tamamlamakta ve kullanıcıların işini kolaylaştırmaktadır.
E-pota yazarken bir espri yapmak istiyorsunuz; lakin karşı tarafın bunu ciddiye almasından korkuyorsunuz… Bildirinin sonuna “:-)” sembolünü eklemeniz kâfi. Fakat bu tip sembolleri profesyonel gayeyle yazılan metinlere eklemekten de kaçınmalısınız. Zira semboller, iletinin ciddiyetine değerli oranda ziyan vereceklerdir. Örneğin internet üzerinde iş arıyorsunuz ve CV’niz de bu tip küçük sembollerle dolu… Sizi tanımayan bir kimse bu CV’ye göz attığınızda, iş bulmak konusunda ne kadar önemli olduğunuzu da anlayamaz ve iş bu İma bahtınız büyük oranda azalır.
Sembolleri kullanmaktan tutun da yazacağınız iletilerin içeriğine kadar çabucak her türlü hususta “netiquette” kurallarına uymak zorunda olduğunuzu asla aklınızdan çıkartmayın. En ileri teknolojileri denetim edebilecek düzeydeki uzman bilgisayar kullanıcıları bile bu kolay kurallara uymazlarsa, toplumun genel davranış kurallarına uyması da beklenmemelidir.
Bilgi: E-Posta Kuralları
BİLGİ: E-POSTA KURALLARI
İnternet üzerinde sohbet ederken uymanız gereken kuralların büyük çoğunluğu, e-posta hizmeti için de geçerlidir. Yazdığınız e-posta, katiyetle alıcıyı rahatsız edecek kısımlar içermemelidir. Ayrıyeten göndereceğiniz ileti, yalnızca bu iletiyle ilgisi olanlara ulaşmalı; mevzuyla ilgisi olmayan kullanıcılar bu e-posta ile meşgul edilmemelidir. E-posta yoluyla reklam yapmak da, birçok vakit güzel karşılanan bir davranış biçimi değildir. Lakin günümüzde, e-posta hizmetini reklam maksatlı kullananların sayısı hiç de azımsanmayacak kadar fazladır.
Yorum Yok